Class 9th Sanskrit Trimasik Paper 2024 - कक्षा नवी संस्कृत त्रैमासिक पेपर 2024 कैसे महत्वपूर्ण आर्टिकल में आप सभी का स्वागत है छात्रों अगर आप क्लास नाइंथ में पढ़ते हैं और अपने क्लास 9th संस्कृत त्रैमासिक पेपर की तैयारी कर रहे हैं तो आप बिल्कुल सही जगह पर आए हैं क्योंकि हम आपको इस पोस्ट में कक्षा 9वी Sanskrit त्रैमासिक पेपर की तैयारी के लिए imp Study Material लेकर आए हैं जिससे आप अपने क्लास 9th संस्कृत त्रैमासिक पेपर की अच्छी सी तैयारी कर सकते हैं । तो चलिए देख लेते हैं।
Class 9th Sanskrit Trimasik Question Paper 2024-25 PDF, Solution / कक्षा नवी संस्कृत त्रैमासिक पेपर 2024
त्रैमासिक परीक्षा 2024-25
कक्षा 9वी
विषय-संस्कृत
(कुल मुद्रित पृष्ठों की संख्या : 05) (पूर्णाक : 75)
(कुल प्रश्नों की संख्या: 23) (समय: 03 घंटे)
निर्देशा -
1. सर्वे प्रश्नाः अनिवार्याः सन्ति
2. प्रश्नानां सम्मुखे अंकाः प्रदत्ताः ।
3. सर्वेषां प्रश्नानाम् उत्तराणि संस्कृतेनैव लेखनीयानि ।
प्र.1 उचित विकल्पं चित्वा लिखत (1X6=6)
(1) माहेश्वर सूत्राणि सन्ति
(अ) द्वादश
ब) त्रयोदश
(स) चतुर्दश
(द) पञ्चदश
Ans. (स) चतुर्दश
(ii) 'क' वर्णस्य उच्चारणस्थान अस्ति-
(अ) कण्ठ ब) तालु (स) नासिका (द) औष्ठ
Ans. अ) कण्ठ
(iii) स्वर वर्णः अस्ति
अ) म (ख). (स) चb (द) अ
(iv) सज्जनः' इत्यस्य पदस्य सन्धि विच्छेदः अस्ति
(अ) सज + जनः (ब) सत्+ जनः (स) सज्+ जनः (द) सज्ज + नः
(v) पुस्तकालयः' इत्यस्मिनपदे इत्यस्मिन् पदे सन्धिः
(अ) स्वर सन्धिः (ब) व्यंजन सन्धिः (स) विसर्ग सन्धिः (द) दीर्घ सन्धिः
(vi) द्वन्द समासस्य उदाहरणं अस्ति।
(अ) ग्राम गतः (ब) धर्माथौ (स) प्रतिदिनं (द) त्रिपथं
प्र. 2 उचितं विकल्पं चित्वा रिक्तस्थानानि पूरयत
(i) परिवारः' इत्यस्य उपसर्गः...... (पंरि/वारः)
(ii) प्राचीनम्' इत्यस्य विलोमपदम् (पुरा/नवीनंम्)
(iii) 'नीरसः' इत्यस्य विलोमपदम् (सरसः / विरसः)
(iv) पर्वतः' इत्यस्य पर्यायपदम्...... (नरेन्द्रः / नगेन्द्रः)
(v) 'भूपति' इत्यस्य पर्यायपदम्.. (नृपः / अमात्यः)
प्र.4 एकवाक्येन उत्तरं लिखत -
(i) 'पठ्' धातोः लट्लकार उत्तमपुरुष एकवचनम् रूपं लिखत
(ii) 'गच्छति' इति पदस्य धातुः लिखत ।
( ii) अहं अपि विद्यालयं गच्छामि' अस्मिन वाक्ये अव्ययपदं लिखत ।
(iv) विद्या माता इव रक्षति अस्मिन् वाक्ये अव्ययपदं लिखत ।
(v) 'चल' धातोः लृट्लकार प्रथमपुरुष बहुवचनम् रुप लिखत
(vi) 'बालकस्य' इत्यस्य का विभक्तिः अस्ति?
प्र.5 शुद्धकथनानां समक्ष 'आम्' अशुद्धकथनानां समक्ष 'न' इति लिखत - (1×6=6)
(i) त्रय स्वर वर्णाः सन्ति ।
Ans - असत्य
(ii) 'रामाय' इत्यत्र तृतीया विभक्तिः अस्ति ।
Ans. असत्य
(iii) 'पठिष्यामः' पदे लृट्लकारः अस्ति । -
Ans. सत्य
(iv) 'फलम्' इति शब्दः पुल्लिंगः अस्ति ।
Ans. असत्य
(v) 'अवदत् लङ्ङ्गलकारस्य धातुरूप अस्ति ।
Ans. सत्य
(vi) 'अत्र' अव्ययपदम् अस्ति।
Ans. सत्य
प्र.6 कविः कां सम्बोधयति? 2 अथवा
निर्धनायाः दुहिता मञ्जूषायां कानि अपश्यत् ?
प्र. 7 कालः कस्य रसं पिबति? 2
अथवा
सज्जनानां मैत्री कीदृशी भवति ?
प्र.8 कुत्र दरिद्रता न भवेत् ?
(अथवा
कुम्भकारः घटान् किमर्थ रचयति ?
प्र. 9 वसन्ते किं भवति ? 2
अथवा
जन्तवः केन तुष्यन्ति ?
प्र. 10 सरोवराणां हानिः कदा भवति ?
अथवा
कविः वाणी किं कथयति ?
2
प्र. 11 रेखांकित पदमाधृत्य प्रश्ननिर्माणं कुरुत (कोऽपि द्वौ) 2
(i) ग्रामे निर्धना स्त्री अवसत् ।
(ii) वृक्षाः फलं न खादन्ति ।
(iii) मोदकानि पूजानिमित्तानि रचितानि आसन्
प्र. 12 अधोलिखितानां वाक्यानि कः कं प्रति कथयति (कोऽपि द्वौ) - 2
(1) धन्यवाद मातुल! याम्यधुना ।
(ii) पूर्व प्रातराशः क्रियाताम् ।
(iii) तण्डुलान् मा भक्षय
13 भिन्नप्रकृतिकं पदं चित्वा लिखत
(i) वक्तव्यम्, कर्तव्यम्, सर्वस्वम् हन्तव्यम् ।
(ii) जन्तवः नद्यः, विभूतयः परितः ।
(iii) यत्नेन वचने, प्रियवाक्यप्रदानेन मरालेन ।
प्र. 15. पञ्चमीविभक्तेः प्रयोग कृत्वा रिक्तस्थानानि पूरयत- 3
(i) जन बहिः आगच्छति। (ग्राम)
(ii) नद्यः.. निरसरन्ति । (पर्वत)
(iii).......... पत्राणि पतन्ति (वृक्ष)
(iv) प्रभुः भक्त..... निवारयति (पाप)
प्र. 16 अधोलिखितानि वाक्यानि घटनाक्रमानुसारेण योजयत 3
(i) उभौ नन्दिन्याः सर्वविधपरिचर्या कुरुतः ।
(ii) मल्लिका पूजार्थ मोदकानि रचयति ।
(iii) चन्दनस्य पत्नी तीर्थयात्रा समाप्य गृहं प्रत्यागच्छति ।
(iv) सा सखीभिः सह तीर्थयात्रायै काशीविश्वनाथमन्दिरं प्रति गच्छति ।
प्र. 17 स्वपाठ्यपुस्तकात् सुभाषितद्वयं लिखत यः प्रश्नपत्र नास्ति । 3
प्र. 18 अधोलिखित गद्यांशाधारित प्रश्नानां उत्तराणि लिखत 3
पुरा कस्मिंश्चिद् ग्रामे एका निर्धना वृद्धा स्त्री न्यवसत् । तस्याः च एका दुहिता विनमा मनोहरा चासीत्। एकदा माता स्थाल्यां तण्डुलान् निक्षिप्य पुत्रीम् आदिशत्। सूर्यातपे तण्डुलान् खगेभ्यो रक्ष। किञ्चित् कालादनन्तरम् एको विचित्रः काकः समुड्डीय तस्याः समीपम् अगच्छत् ।
(क) ग्रामे का न्यवसत् ?
(ख) दुहिता की आसीत
(ग) माता पुर्वी किम् आदिशत्?
अथवा
तस्मिन्नेव ग्रामे एका अपरा लुब्धा वृद्धा न्यवसत् । तस्या अपि एका पुत्री आसीत् । ईर्व्यया सा तस्य स्वर्णकाकस्य रहस्यम् ज्ञातवती। सूर्यातपे तण्डुलान् निक्षिप्य तयापि स्वसुता रक्षार्थ नियुक्ता । तथैव स्वर्णपक्षः काकः तण्डुलान् भक्षयन् तामापि तत्रैवाकारयत्। प्रातस्तत्र गत्वा सा काकं निर्भत्सयन्ती प्रावोचत् भो नीचकाक! अहमागता मध्यं तण्डुलमूल्यं - प्रयच्छ ।
(क) ग्रामे का न्यवसत् ?
(ख) तत्र गत्वा सा काकं किं प्रावोचत् ?
(ग) तस्या अपि एक पुत्री इत्यस्मिन् वाक्ये अव्ययपदं लिखत ।
प्र. 19 अधोलिखित पद्यांशाधारित प्रश्नानां उत्तराणि लिखत- 3
वृत्तं यत्नेन संरक्षेद् वित्तमेति च याति च । अक्षीणो विततः क्षीणो वृत्ततस्तु हतो हतः ।।
(क) किं यत्नेन संरक्षेद ?
(ख) कस्मात् क्षीणः मानवः हता?
(ग) कं येति याति च?
अथवा
पिबन्ति नद्रद्यः स्वयमेव नाम्भ, स्वयं न खादन्ति फलानि वृक्षाः ।
नादन्ति सस्यं खलु वारिवाहाः,
परोपकाराय सतां विभूतयः ।।
(क) कः स्वयमेव जलं न पिबन्ति ?
(ख) किम् स्वयं न खादन्ति?
(ग) के परोपकाराय कार्य कुर्वन्ति ?
प्र. 20 अधोलिखित नाट्यांशाधारित प्रश्नानां उत्तराणि लिखत 4
मल्लिका
भोः ! अत्र पूजनं न भविष्यति। (अहंस्वसखीभिः
सह श्वःप्रातः काशीविश्वनाथमन्दिरं प्रति गमिष्यामि तत्र गङ्गास्नानं धर्मयात्राञ्च वयं करिष्यामः । चन्दनः सखीभिः सह । न मया सह । मल्लिका - आम्। चम्पा, गौरी, माया, मोहिनी, कपिलादयः सर्वाः गच्छन्ति । अतः मया सह तवागमनस्य औचित्यं नास्ति । (वयं सप्ताहान्ते प्रत्यागमिष्यामः । तावत्,
गृह-व्यवस्थां धेनोः दुग्धदोहनव्यवस्थाञ्च परिपालय
(क) मल्लिका पूजार्थ सखीभिः सह कुत्र गच्छति स्म ?
(ख) किम् दुग्धदोहनं परिपालय ?
(ग) वयं कदा प्रत्यागमिष्यामः ।
अथवा
चन्दनः - नमस्करोमि तात! पञ्चदश घटान् इच्छामि किं दास्यसि -
- देवेश - कथं न? विक्रयणाय एव एते गृहाण घटान् । पञ्चशतीतर रूप्यकाणि च देहि।
चन्दनः साधुा परं मूल्यं तु दुग्धं विक्रीय एवं दातुं शक्यते । देवेशः क्षम्यतां पुत्रा मूल्यं विना तु एकमपि घटं न दास्यामि । मल्लिका (स्वाभूषणं दातुमिच्छति) ताता यदि अधुनैव मूल्यम् आवश्यकं तर्हि, गृहाण एतत् आभूषणम् ।
(क) मल्लिका किं दातुमिच्छति?
(ख) चन्दनः कति घटान् इच्छति?
(ग) मूल्यं विना तु एकमपि घटं न दास्यामि इति कः कथयति?
प्र. 21 अधोलिखित अपठित गद्यांशं पठित्वा प्रश्नानां उत्तराणि लिखत 4
(सर्वेषु धनेषु विद्याधनम् एव उत्तमं धनं मन्यते। विद्रद्यया एवं जनाः ज्ञानन्ति यत् किं कर्तव्यम् अस्ति किं च अकर्तव्यम् अनवा एवं जायते यत् किम् उचितम् अस्ति। किम् उचितम् अस्ति किं च अनुचितम् विद्याधनेन एव वयं जानीमः यत् कः सन्मार्गः अस्ति कः च कुमार्गः (विद्यया एव मनुष्यःसंसारे सम्मानं प्राप्नोति ।
(क) अस्य गद्यांशस्य शीर्षक लिखत ।
(ख) विद्यया किं जायते ?
(ग) किं धनम् उत्तमं मन्यते ?
(घ) कया मनुष्यः सम्मानं प्राप्नोति ?
प्र. 22 स्वप्राचार्यस्य कृते अवकाशार्थ एक प्रार्थनापत्र संस्कृतभाषायां लिखत 14
अथवा
शुल्कक्षामापनार्थ प्रधानाचार्य प्रति पत्रं संस्कृतभाषायां लिखत ।
प्र. 23 अधोलिखितेषु विषयेषु एक विषयं स्वीकृत्य विंशत्याधिक शतशब्देषु
संस्कृतभाषायां निबंध लिखत- 4
(क) महाकवि कालिदासः
(ख) अनुशासनम्
(ग) पर्यावरणम्
(घ) संस्कृतभाषायाः महत्वम्
और अपनी तरफ से पूरी तैयारी करके जाए
Note - कक्षा 9 संस्कृत त्रैमासिक पेपर के संबंध में आपको आपको यह पोस्ट अच्छी लगे तो अपने दोस्तों को जरुर शेयर करें। इस पोस्ट में दिए गए इस कक्षा नवी संस्कृत नमूने प्रश्न पत्र के सभी प्रश्न याद करके जाए।
एक टिप्पणी भेजें